Στον δρόμο για τις πανελλαδικές εξετάσεις… (εν μέσω COVID-19)

Αντιμετωπίζοντας μία πρωτόγνωρη κατάσταση

Οι πρωτοφανείς συνθήκες που βιώνουμε όλοι αυτές τις κρίσιμες στιγμές που περνάει η ανθρωπότητα, αφήνουν έντονα το αποτύπωμά τους στον ψυχισμό μας. Η καθημερινότητα όλων μας, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, έχει ανατραπεί. Αυτή η κατάσταση επηρεάζει με ποικίλους τρόπους και σε διαφορετικό βαθμό τους ανθρώπους.

Η αντιμετώπιση της κρίσης επηρεάζεται από την προσωπικότητα του καθενός. Κάποιος αποσύρεται, κλαίει τη μοίρα του και την ατυχία του, παραιτείται, αναμασάει τα προβλήματα, άλλος αρνείται το πρόβλημα, κλείνει τα αυτιά του, άλλος θυμώνει, μιλά για συνομωσίες, ρίχνει το φταίξιμο στους άλλους, άλλος διατηρεί ψυχραιμία, δεν το βάζει κάτω και σκέπτεται εναλλακτικά. Κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός. Κάθε προσωπικότητα έχει τις δικές της ψυχικές αντοχές.

Όταν αντιμετωπίζουμε μια κρίση οποιουδήποτε είδους, ο φόβος και το άγχος είναι αναπόφευκτα φυσιολογικές αντιδράσεις και είναι πάρα πολύ εύκολο να χαθούμε μέσα στις σκέψεις και στις ανησυχίες μας για διάφορα πράγματα που είναι εκτός του ελέγχου μας. Και παρόλο που είναι εντελώς φυσιολογικό να χαθούμε σε τέτοιες ανησυχίες, δεν είναι χρήσιμο ή βοηθητικό.

Τι να κάνουμε…

1^ο βήμα: Αναγνωρίστε και αποδεχτείτε τα συναισθήματά σας
Αποδοχή σημαίνει να κάνετε χώρο για δύσκολα συναισθήματα και να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας. Δεν είναι αδυναμία. Μπορούμε να δώσουμε χώρο στα αρνητικά συναισθήματα αυτές τις μέρες, να αποδεχτούμε ότι διανύουμε μια δύσκολη περίοδο της ζωής μας, να αναγνωρίσουμε ότι είναι φυσιολογικά.

2^ο βήμα: Εστιάστε σε αυτά που μπορείτε να ελέγξετε

Όσο περισσότερο επικεντρωνόμαστε σε ό,τι δεν είναι στον έλεγχό μας, τόσο πιο πιθανό είναι να νιώσουμε άγχος ή απελπισία. Δεν μπορείτε να ελέγξετε τι θα συμβεί στο μέλλον. Αλλά μπορείτε να ελέγξετε το τι κάνετε – εδώ και τώρα. Σε βραχυπρόθεσμες δηλαδή ενέργειες, που είναι πιο εύκολα προβλέψιμες και ελέγξιμες και αναμένεται να έχουν έναν άμεσο θετικό αντίκτυπο στην κατάσταση. Και αυτό έχει σημασία. Επειδή αυτό που κάνετε – εδώ και τώρα – μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον εαυτό σας και τους ανθρώπους γύρω σας αλλά και την εξέλιξη της πανδημίας και της ζωής σας γενικότερα. Αντίθετα, όσο πιο μακροπρόθεσμος είναι ένας στόχος, τόσο μεγαλύτερος είναι συνήθως και ο βαθμός αβεβαιότητας, γεγονός που μάλλον τροφοδοτεί περισσότερο παρά μειώνει το άγχος.

Η πραγματικότητα είναι ότι μπορούμε να ελέγξουμε τη συμπεριφορά μας, αν καταφέρουμε να διαχειριστούμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Έτσι, ο πρώτος και βασικός στόχος μας είναι να πάρουμε τον έλεγχο της συμπεριφοράς μας – εδώ και τώρα – για να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά σε αυτή την κρίση.

Πολλές φορές, δεν είναι τόσο τα γεγονότα καθ’ αυτά που μας αγχώνουν, όσο ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε για αυτά, το νόημα δηλαδή που τους αποδίδουμε. Όταν οι άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με μια δύσκολη κατάσταση, συχνά τείνουν να σκέφτονται με έναν απόλυτο, αρνητικό και καταστροφικό τρόπο, όπου η σκέψη αναλώνεται στο να διαπιστώνει ξανά και ξανά πόσο δύσκολη είναι μια κατάσταση και πόσο ανήμποροι ή αδύναμοι είναι οι ίδιοι να την αντιμετωπίσουν. Όμως, οι σκέψεις μας είναι σκέψεις, εσωτερικά νοητικά φαινόμενα δηλαδή, και δεν αντικατοπτρίζουν πάντα την πραγματικότητα. Ως τέτοια, μπορεί να περιγράφουν μια πραγματική κατάσταση, μπορεί όμως και να διαστρεβλώνουν ή να μεγαλοποιούν γεγονότα-καταστάσεις και να ελαχιστοποιούν ή να αγνοούν δυνατότητες-ικανότητες.

Ακόμα και αν μια απειλητική κατάσταση είναι δύσκολη, αυτή σίγουρα δεν ισοδυναμεί με ολοκληρωτική καταστροφή. Παρά τις δυσκολίες μίας κατάστασης, υπάρχουν και δυνατότητες υπέρβασης. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να παρατηρούμε και να αξιολογούμε τις σκέψεις μας, ειδικά όταν αυτές συνδέονται με έντονα αρνητικά συναισθήματα, όπως άγχος, θλίψη, θυμό και να αφήνουμε χώρο σε πιο ρεαλιστικές, ευέλικτες και αισιόδοξες σκέψεις, λιγότερο αρνητικά προκατειλημμένες και περισσότερο εστιασμένες σε εναλλακτικές λύσεις.

Και συνεχίζουμε…

• Ντυνόμαστε, ετοιμάζουμε ένα φλυτζάνι καφέ και κλείνουμε ραντεβού με όσους θέλουμε. Κάνουμε βιντεοκλήση (παραμένουμε συνδεδεμένοι). Είναι καλύτερο για την ψυχολογία σας να μην είστε όλη μέρα με τις πιτζάμες σας.
• Σκεφτόμαστε ότι ο χρόνος δεν είναι μόνο ο εξωτερικός, είναι και ο εσωτερικός. Μπορεί αυτό να μας φαίνεται δύσκολο, αλλά όταν πέσουν λίγο οι ρυθμοί, μπορεί κάποιος να καταφέρει να ακούσει τις εσωτερικές φωνές και επιθυμίες του, τον χτύπο της καρδιάς του, να ακούσει καλύτερα τους ανθρώπους δίπλα του…
• Μένουμε δραστήριοι: Γυμναζόμαστε, πάμε για περπάτημα, ακούμε μουσική, βλέπουμε ταινίες, τακτοποιούμε ρούχα, συρτάρια, χαρτιά, βρίσκουμε ενδιαφέροντα και ευχάριστα πράγματα να κάνουμε…

Συμπερασματικά…

• • Αναγνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε σε μία κρίση, αλλά όλη αυτή η κατάσταση είναι προσωρινή, θα έχει ένα τέλος και μπορούμε να τα καταφέρουμε!
  • Αποδεχόμαστε και εκφράζουμε τα αρνητικά συναισθήματα. Είναι απόλυτα φυσιολογικά και δεν διστάζουμε να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό, αν αυτά επιμένουν και μας ταλαιπωρούν.
  • Προσαρμόζουμε την καθημερινότητά μας, δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας, σκεπτόμαστε εναλλακτικά
  • Αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία την κατάσταση.
  • Επαναπροσδιορίζουμε τις προτεραιότητές μας με θετική οπτική.
  • Λειτουργούμε υπεύθυνα = αγαπάμε και φροντίζουμε τον εαυτό μας, τους κοντινούς μας ανθρώπους και όσους μάς έχουν ανάγκη. Κρατάμε επαφή.
  • Αναγνωρίζουμε τη συμβολή και το έργο των ανθρώπων που δουλεύουν σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες και τηρούμε τα απαραίτητα μέτρα.

Επιπλέον…

• Διατηρούμε ωράριο και συνήθειες πριν COVID-19, όσο μπορούμε.
• Βάζουμε ένα πρόγραμμα στο σπίτι-όρια στον χρόνο και στον χώρο. Μην παίρνετε το laptop/τάμπλετ στην κουζίνα ή στο μπάνιο.
• Μαθαίνουμε να ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΑΣΤΕ. Να είμαστε ΕΥΕΛΙΚΤΟΙ. Το μόνο σίγουρο στη ζωή είναι η διαρκής αλλαγή. Είναι σημαντικό να μάθουμε να προσαρμόζουμε τη ζωή μας στα δεδομένα κι όχι πάντα τα δεδομένα στη ζωή μας. Αναπτύσσουμε νέες συνήθειες και δραστηριότητες.
• Ενημερωνόμαστε ψύχραιμα και σωστά, σε συγκεκριμένο χρόνο την ημέρα.
• Συνειδητοποιούμε ότι η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ είναι εσωτερική υπόθεση. Μπορείς να τα έχεις όλα και να νιώθεις στέρηση. Μπορεί να είσαι κλεισμένος σπίτι και να νιώθεις ελεύθερος.