Η Μικρασιατική Καταστροφή ανήκει στα εμβληματικά γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Σήμερα, 100 χρόνια μετά, μπορούμε να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η μικρασιατική καταστροφή υπήρξε η μεγαλύτερη τραγωδία στην ιστορία του ελληνικού έθνους, καθώς για πρώτη φορά ο ελληνικός κόσμος περιορίστηκε στα γεωγραφικά όρια του στενού ελλαδικού χώρου.
Επιμέλεια: Γιώργος Ξανθόπουλος, Καθηγητής Μουσικής – Καλλιτεχνικός Διευθυντής στο «ΡΟΔΙΩΝ ωδείον»
Η καταστροφή της Σμύρνης μετά τη φωτιά που κατέστρεψε μόνο την Ελληνική και Αρμενική συνοικία στις 14 Σεπτεμβρίου 1922, ήταν το τέλος της ελληνικής τραγωδίας.
Πάνω από 1.500.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες των προγόνων τους και να έρθουν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 800.000 νεκρούς. Οι περισσότεροι που ήρθαν ήταν ηλικιωμένοι, γυναίκες και ορφανά, καθώς οι άνδρες ηλικίας 18-45 ετών (με απόφαση των Τούρκων), έμειναν πίσω και στάλθηκαν σε πορείες θανάτου.
Οι Μικρασιάτες αποτέλεσαν (κι αποτελούν ακόμα) μια πληθυσμιακή ομάδα Ελλήνων, με μακραίωνη ιστορία και μεγάλη συνεισφορά στις επιστήμες, τον πολιτισμό, την παιδεία και την ιστορική εξέλιξη του Ελληνισμού από τα αρχαία χρόνια και το Βυζάντιο μέχρι σήμερα.
Το τραγούδι «Aνατολή», με σαφείς αναφορές στη μεγάλη μουσική παράδοση των Ελλήνων της Ιωνίας, υπογράφει ο καταξιωμένος συνθέτης και δημιουργός της διάσημης ορχήστρας Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας Ανδρέας Κατσιγιάννης, ο οποίος εμπνεύστηκε από τον καθηλωτικό λόγο του μεγάλου μας ποιητή Κωστή Παλαμά καθώς και από την ερμηνευτική δεινότητα της Άλκηστης Πρωτοψάλτη.
Η μουσική από την «Πολίτικη Κουζίνα», της συνθέτριας Ευανθίας Ρεμπούτσικα:
Μια ταινία του Τάσου Μπουλμέτη, που προσπαθεί (με την ψυχραιμία που της επιτρέπει η χρονική απόσταση), να ασχοληθεί με μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και με τις κοινωνικές της προεκτάσεις, ρίχνοντας φως σε μια πτυχή των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά και στα προβλήματα προσαρμογής που αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες.
Τέλος, συναντάμε ένα από τα πιο κλασικά παραδοσιακά τραγούδια της ακμάζουσας Σμύρνης («Θα σπάσω κούπες»), ένα κομμάτι που γεννήθηκε και τραγουδήθηκε πολλά χρόνια πριν την καταστροφή και τον διωγμό των Ελλήνων.
Η πρώτη ηχογράφηση έγινε το 1907 από τους Γιώργο Τσανάκα και Λευτέρη Μενεμενλή.
Η διαχρονική του αξία αποτυπώνεται στην τεράστια εμπορική επιτυχία της πιο πρόσφατης επανεκτέλεσης του τραγουδιού από τη Μαρίνα Σάτι, το 2016.
Ακολουθεί μια μίξη των δύο ηχογραφήσεων, με χρονική απόσταση 109 ετών!
