Γιατί δεν βλέπουμε στο σκοτάδι; Γιατί κάποια υλικά είναι διαφανή και άλλα αδιαφανή; Τι είναι τελικά η σκιά; Μέσα από δραστηριότητες, παιχνίδια και κιναισθητικές ασκήσεις τα νήπια των Εκπαιδευτηρίων μας ανακάλυψαν την ανάκλαση και την απορρόφηση του φωτός, ώστε να μπορούν να ερμηνεύσουν διάφορα φυσικά φαινόμενα.
Επιμέλεια: Κατερίνα Κυριακούλη, Φυσικός
Τα παιδιά ρωτάνε για όλα, περιμένοντας μια απάντηση που θα καταστήσει το άγνωστο γνωστό και να συνδέσουν τον εαυτό τους με τον κόσμο. Ο πραγματικός επιστήμονας ονειρεύεται μια μεγάλη ανακάλυψη για να κατανοήσει καλύτερα το πραγματικά γοητευτικό σύμπαν μέσα στο οποίο ζει. Λένε ότι η ανακάλυψη συχνά εξαρτάται από την τύχη, αλλά μάλλον η παρατήρηση γίνεται τυχαία αντιληπτή από το μάτι που είναι έτοιμο να την υποδεχτεί. Το νερό υπερχείλισε, όταν ο Αρχιμήδης μπήκε στο λουτρό. Το μήλο έπεσε στο κεφάλι του Νεύτωνα. Μόνον όμως αυτοί ανακάλυψαν την άνωση και τη βαρύτητα.
Σκοπός, λοιπόν, των πειραμάτων στο νηπιαγωγείο είναι να δημιουργήσουμε εικόνες παρατήρησης, εμπειρίες και αναμνήσεις στα παιδιά, οι οποίες θα τα προετοιμάσουν, ώστε να δουν τον κόσμο με άλλα μάτια, με τα μάτια της επιστήμης. Ένας επιστήμονας παρατηρεί, πειραματίζεται και διατυπώνει τη θεωρία. Έτσι και οι μικροί μας επιστήμονες παρατηρούν τα φαινόμενα, θέτουν ερωτήσεις, πειραματίζονται, αμφισβητούν, «γίνονται» το φαινόμενο, ώστε να μπορούν να ερμηνεύουν αυτά που βλέπουν έχοντας την ικανότητα, πλέον, να δίνουν μια φυσική εξήγηση.
Αλλά πώς βλέπουν; Στο σκοτάδι γιατί δεν βλέπουν; Γιατί κάποια υλικά είναι διαφανή και άλλα αδιαφανή; Τι είναι τελικά η σκιά; Μέσα από δραστηριότητες, παιχνίδια και κιναισθητικές ασκήσεις ανακάλυψαν την ανάκλαση και την απορρόφηση του φωτός, ώστε να μπορούν να ερμηνεύσουν πώς δημιουργείται η μέρα και η νύχτα, γιατί βλέπουμε το είδωλό μας στον καθρέφτη και όχι σε έναν τοίχο, ότι το φως διαδίδεται ευθύγραμμα, τα μαύρα αντικείμενα απορροφούν το φως ενώ τα λευκά το ανακλούν.
Συγκεκριμένα, οι μικροί επιστήμονες μέσα από ένα σκοτεινό κουτί είδαν τι αντικείμενο κρύβεται μέσα, μόνο όταν ανάψαμε τον φακό για να ανακλαστεί το φως στην επιφάνεια του αντικειμένου. Έπαιξαν παρομοιάζοντας την πορεία του φωτός κατά την ανάκλαση με τρελόμπαλες, φώτισαν τα πρόσωπα των φίλων τους χρησιμοποιώντας την ανάκλαση του φωτός από έναν καθρέπτη. Δημιούργησαν τις σκιές των χεριών τους και τις ζωγράφισαν. Τέλος, έφτιαξαν το δικό τους ηλιακό φουρνάκι, χρησιμοποιώντας ένα μαύρο κουτί για να απορροφά το φως, ένα διάφανο καπάκι και αλουμινόχαρτο τοποθετημένο κατάλληλα για να ανακλά συνεχώς το φως μέσα στο κουτί.
Συνεχίζονται τις παρατηρήσεις, ανακάλυψαν την έννοια της διάθλασης και ενδιαφέρουσες γνώσεις για τα χρώματα. Αναρωτήθηκαν, γιατί αλλάζει η φορά του βέλους πίσω από ένα ποτήρι με νερό; Αν ήταν άδειο, θα άλλαζε; Γιατί παραμορφώνονται τα αντικείμενα πίσω από το νερό; Τι χρώμα είναι το φως του ήλιου; Πώς δημιουργείται το ουράνιο τόξο; Ποια είναι η φύση του φωτός;
Ακολουθώντας πάλι την επιστημονική μέθοδο, οι μικροί επιστήμονες παρατήρησαν πώς αλλάζει η μορφή διαφόρων αντικειμένων πίσω από ένα ποτήρι με νερό, το φαινομενικά λυγισμένο μολύβι μέσα στο νερό αλλά και διασκέδασαν βγάζοντας φωτογραφίες το πρόσωπό τους, αξιοποιώντας τη διάθλαση στο νερό. Επίσης, εμφάνισαν τα διάφορα χρώματα μέσα από το νερό, έφτιαξαν τους δικούς τους δίσκους του Νεύτωνα για να επιβεβαιώσουν ότι το λευκό φως αποτελείται από όλα τα χρώματα, ζωγράφισαν την πορεία του φωτός μέσα στη σταγόνα για να εμφανιστεί το ουράνιο τόξο και τέλος, έμαθαν για την κυματική φύση του φωτός, το μήκος κύματος και τη συχνότητα των διαφόρων χρωμάτων, καθώς κινήθηκαν σαν αυτά στον χώρο.
Ως σωστοί επιστήμονες θα συνεχίσουμε να παρατηρούμε, να θέτουμε ερωτήσεις και να υλοποιούμε τα πειράματά μας για να ανακαλύψουμε τα μυστηριώδη φαινόμενα του κόσμου μας.
Φωτογραφίες
Ανακαλύψαμε ότι βλέπουμε αντικείμενα, επειδή το φως ανακλάται σε αυτά.
Εξετάσαμε ανακλαστικές επιφάνειες και επιβεβαιώσαμε την ευθύγραμμη διάδοση του φωτός.
Ζωγραφίσαμε τις σκιές μας.
Φτιάξαμε το δικό μας ηλιακό φουρνάκι, αξιοποιώντας ιδιότητες του φωτός.
Η διάθλαση «λυγίζει» το κουτάλι.
Φωτογραφηθήκαμε με τη διάθλαση.
Δουλέψαμε σαν τον Νεύτωνα και φτιάξαμε τους δικούς μας δίσκους, για να δούμε ότι το λευκό φως αποτελείται από όλα τα χρώματα.
Είμαστε χαρούμενοι για τις ανακαλύψεις μας!
