Σπουδαίος διανοητής των καιρών μας, διακεκριμένος πανεπιστημιακός, πρώην ευρωβουλευτής. Ένας υπέροχος άνθρωπος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών. Ο Γιώργος Γραμματικάκης ήταν ένας γλυκός άνθρωπος, πράος και σοφός, που ήθελε να αφήσει ένα χρήσιμο αποτύπωμα με το πέρασμά του από τη ζωή. Για αυτό και έγινε δάσκαλος της γνώσης και φρόντισε, με τα βιβλία του, να τη μεταφέρει, βατή και εκλαϊκευμένη, για να δούμε τον λαμπρό, κατάφωτο γαλαξία, μέσα από τα δικά του μάτια.
Στα Εκπαιδευτήρια «ΡΟΔΙΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑ» είχαμε την τιμή να τον γνωρίσουμε από κοντά δύο φορές το 2013 και να τον υποδεχθούμε στην αίθουσα «Καλλιπάτειρα» του Σχολείου μας, ύστερα από πρόσκληση του Γενικού Διευθυντή των Εκπαιδευτηρίων κ. Κυριάκου Κυριακούλη. Με την ποιητική αφηγηματική ομιλία του μάς είχε διηγηθεί την ιστορία του φωτός από την ημέρα της μεγάλης έκρηξης έως σήμερα, με την παράλληλη δημιουργία του σύμπαντος και την εξέλιξή του.
Η κ. Η Ωραιοζήλη-Τζίνα Δαβιλά είχε γράψει ένα σχετικό άρθρο με αφορμή την επίσκεψη του κ. Γραμματικάκη στο Σχολείο μας:
(Δεν έχει σημασία να παραπονιέμαι για ό,τι ανεπιθύμητο μου συμβαίνει, αλλά να εκτιμώ τα όμορφα που βρέθηκαν και βρίσκονται στον δρόμο μου. Αυτό είναι και το αντίδοτό μου στη μίζερη περιρρέουσα ατμόσφαιρα, του παρελθόντος και του παρόντος).
«Καλωσορίσατε»!
«Σας ευχαριστώ πολύ που ήρθατε να με δείτε», απάντησε ο Γιώργος Γραμματικάκης, όταν βρέθηκε στο ιδιωτικό σχολείο «ΡΟΔΙΩΝ ΠΑΙΔΕΙΑ» ως προσκεκλημένος ομιλητής για τους μαθητές.
«Τι γλυκός και απλός άνθρωπος!», σχολίασαν άπαντες.
Σίγουρα, αν κάποιος έχει την υπομονή να ανατρέξει σε άλλα κείμενα, θα συναντήσει την πάγια διαπίστωσή μου πως όσο πιο σπουδαίος είναι κάποιος, τόσο πιο απλός και προσιτός είναι. Τα ψώνια, οι κομπλεξικοί και οι επηρμένοι είναι οι περισσότεροι ημιμαθείς και υπερεκτιμημένοι που με την παραμικρή επιτυχία φουσκώνουν σαν τα παγώνια και κοιτούν πάνω από το κεφάλι σου, σαν να μη σε βλέπουν. Κάτι σε μαντάμ-Σουσού.
Φαντάζομαι πως έχετε συναντήσει τέτοια επηρμένα πλάσματα στην ζωή σας. Και όσο διψάμε για να συναντήσουμε εκείνους του μοιραίους, τους λίγους, τους σπουδαίους, τους απλούς, τους σημαντικούς, τους σπάνιους, τόσο πέφτουμε πάνω σε “νούμερα” με τίτλους πηχυαίους, με βιογραφικά κολοσσιαία, με περγαμηνές κρεμασμένες στους τοίχους των γραφείων τους και με το μάτι του αχόρταγου και άπληστου διακονιάρη. Αυτό το μάτι, το βλέμμα, είναι η αλήθεια του καθενός μας. Αρκεί να έχει εκπαιδευτεί κάποιος να το αποκωδικοποιεί. Μου είναι αφόρητο πια να τους βλέπω μαζεμένους και φουσκωμένους από την αυταρέσκεια. Να αυτοπροβάλλονται, να ναρκισσεύονται. Ανόητος εγωισμός.
«Είμαι αποτυχημένος των πανελληνίων», είπε ο μέγας δάσκαλος στα παιδιά του «ΡΟΔΙΩΝ». «Εμένα που με βλέπετε, απέτυχα να περάσω στο τμήμα Ηλεκτρολόγων-Μηχανικών που δεν αγαπούσα, γιατί αρρώστησα και δεν έγραψα. Κάποιος φίλος μου, αργότερα, μου μίλησε για τη Φυσική. Πήγα, έδωσα εξετάσεις, πέρασα, την αγάπησα και έκανα ό,τι έκανα, αν δεχτούμε ότι έχω κάνει κι εγώ κάτι. Αλλά θέλω να σας εξομολογηθώ κάτι: ζηλεύω τους ανθρώπους που γνωρίζουν κάποιο μουσικό όργανο. Κάποτε προσπάθησα να μάθω ακορντεόν, αλλά επειδή στις καντάδες που κάναμε δεν ήταν βολικό, το παράτησα νωρίς. Δεν ήμουν καλός εκεί. Αν μου επιτρέπετε μόνο να σας πω να μάθετε όποιο μουσικό όργανο σάς αρέσει. Είναι σπουδαία υπόθεση να σας συντροφεύει στη ζωή σας».
Ο Γιώργης Γραμματικάκης με πρώην φοιτητές του.
Άνθρωπος, Δάσκαλος, Μέγας. Ο Γιώργος Γραμματικάκης που μετά την «Κόμη της Βερενίκης» -το βιβλίο που όποιος το έχει διαβάσει έχει κατακτήσει το 70% τουλάχιστον της παγκόσμιας βιβλιογραφίας- αποτελεί τον μοναδικό, ίσως, Έλληνα που κατάφερε να εκλαϊκεύσει την επιστήμη του και, παράλληλα, να είναι ο ίδιος τόσο απλός. Ο Γραμματικάκης έχει την ευφυΐα και τη σοφία να βρίσκει ομορφιές στα απλά και στα μικρά. Να είναι ο διεθνώς καταξιωμένος αστροφυσικός που μιλά τη γλώσσα της λαϊκότητας, όχι του λαϊκισμού, αφουγκράζεται τον μόχθο του μεροκαματιάρη, σέβεται την υπόστασή του. Και αγαπιέται από παλιούς και νέους μαθητές. Νιώθω σαν να παίρνουμε απάντηση στο ερώτημα «υπάρχει Θεός;». «Ασφαλώς, είναι δίπλα μας, δεν φορά φωτοστέφανο, δεν θέλει κεριά και εκκλησιές, δεν διεκδικεί την απαρχή του Σύμπαντος, ζητά απλώς με ταπεινότητα να Του δώσεις το χέρι σου. Ο μετέωρος από τη μοναξιά του άνθρωπος να πάψει να είναι μετέωρος απλώνοντας το χέρι του στον άλλο και στους άλλους μετέωρους και μόνους ανθρώπους».
Ψάχνουμε απαντήσεις σε δύσκολα ερωτήματα, που όσο χρόνο, σκέψη και έρευνα κι αν αφιερώσουμε, είναι αμφίβολο αν θα απαντηθούν. Και, ταυτόχρονα, ξεχνούμε πως τα πιο σημαντικά συμβαίνουν δίπλα μας και εμείς με ανοησία και αχαριστία, τα προσπερνάμε. Στον απολογισμό γίνεται το ταμείο. Εκεί, αξία έχουν οι συναντήσεις μας. Ποιες επιλέγουμε και με ποιους όρους.
Επίσης, τα Εκπαιδευτήριά μας είχαν συνδιοργανώσει με το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και την Κινηματογραφική Λέσχη Ρόδου «Θέασις» τη διάλεξη του Ερευνητικού Σεμιναρίου Cine-Science με ομιλητή πάλι τον ίδιο και θέμα «Η εξωγήινή μας μοναξιά».
Loading...
Reload document
Open in new tab Στις συνεντεύξεις και στα άρθρα του, ο Γιώργος Γραμματικάκης ήταν ανέκαθεν προφητικός για τον κόσμο μας και ποτέ δεν έμενε στη στεγνή «ανάγνωση» των αστεριών και του σύμπαντος. Σε ένα από τα πιο δημοφιλή κείμενα που είχε αναρτήσει στο προσωπικό του ιστολόγιο σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης, ο καθηγητής επανερχόταν για τη σημασία των αξιών του πολιτισμού και της δικαιοσύνης που δεν πρέπει να χάσουν έδαφος όσο ο άνθρωπος προσπαθεί να κατανοήσει το ευρύτερο Σύμπαν. Καθώς, όπως ανέφερε, αυτές οι έννοιες αποτελούν και το πραγματικό μας Σύμπαν.
«Τις τελευταίες δεκαετίες, οι παρατηρήσεις των επιστημόνων έφεραν στο φως μια απίστευτη, όσο και συγκλονιστική αλήθεια: το Σύμπαν, που βλέπομε, είναι μικρό μόνον μέρος του πραγματικού. Μια αόρατη, σκοτεινή ύλη κυριαρχεί στην απέραντή του έκταση. Έτσι, ο υπέρλαμπρος κόσμος των άστρων, που ύμνησαν οι πολιτισμοί και οι ψυχές μας, μοιάζει να υποτάσσεται σε μια ύπουλη, σκοτεινή πραγματικότητα. Είναι ως το ίδιο το Σύμπαν να θέλει να συμβαδίσει με τη σκοτεινή μας εποχή, που λυγίζει και ταπεινώνει τις βεβαιότητες και τα όνειρά μας.
Υπάρχει όμως μια μεγάλη διαφορά. Τη δομή και τα χαρακτηριστικά του Σύμπαντος δεν μπορούμε να επηρεάσουμε. Η μόνη μας ελπίδα παραμένει η καλύτερή τους κατανόηση. Η ίδια όμως η ανθρώπινη ζωή, είναι ανάγκη να αποκτήσει το βαθύτερό της νόημα. Αποτελεί, λοιπόν, και δικό μας χρέος να επικρατήσουν όσο γίνεται η αλληλεγγύη και ο σεβασμός στον άλλο, η δικαιοσύνη και οι αξίες του πολιτισμού, η έγνοια για το περιβάλλον. Ίσως, τότε, πολλά από τα μυστήρια του Σύμπαντος να παραμένουν άλυτα, την πορεία όμως της ανθρωπότητας θα συνοδεύουν πιο ευδιάκριτες και φωτεινές προοπτικές».
Η απώλεια του Γιώργου Γραμματικάκη αφήνει ένα τεράστιο κενό στην ακαδημαϊκή κοινότητα και όχι μόνο. Ο καθηγητής δεν ήταν, απλώς, ένας λαμπρός αστροφυσικός, αλλά υπήρξε και δημιουργικός ξεναγός για όποιον γοήτευε η μαγεία του σύμπαντος, εκλαϊκεύοντας τα μυστήριά του. Μέχρι το τέλος της διαδρομής του, με όλες τις δημόσιες παρεμβάσεις του, γεφύρωνε την επιστήμη και την πολιτική με πυξίδα το όραμά του για μια καλύτερη κοινωνία.
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Ο Γιώργος Γραμματικάκης γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Ηράκλειο της Κρήτης. Διέγραψε στη συνέχεια έναν μεγάλο κύκλο σπουδών και επιστημονικής έρευνας, για να επιστρέψει το 1982 στα πάτρια εδάφη ως καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ενδιάμεσοι σταθμοί ήταν το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Imperial College του Λονδίνου, ο «Δημόκριτος» και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη.
Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από τη δομή της ύλης και την κοσμολογία, ενώ ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard ασχολήθηκε επίσης με την ιστορία της επιστήμης. Συμμετείχε από την αρχή στο πείραμα «Νέστωρ», που προσπαθεί να ανιχνεύσει τα φαντασματικά νετρίνα στα θαλάσσια βάθη της Πύλου.
Εξελέγη δύο φορές (1990-1996) Πρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης, ενώ για μια τετραετία διετέλεσε Πρόεδρος του Ιονίου Πανεπιστημίου. Υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της ΕΡΤ και είχε συμμετάσχει σε επιτροπές εμπειρογνωμόνων για τις προοπτικές της παιδείας και της έρευνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπήρξε, επίσης, Πρόεδρος του Μουσείου «Νίκος Καζαντζάκης» στην Κρήτη, ενώ είχε ορισθεί και Αντιπρόεδρος στο Δ.Σ. της Λυρικής Σκηνής. Έχει συγγράψει βιβλία, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευθεί παλαιότερα στην εφημερίδα «Το Βήμα» και στη συνέχεια στην «Ελευθεροτυπία». Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη σύνδεση της Επιστήμης με τη Μουσική. Οι σχετικές εκδηλώσεις, με τη συνεργασία κορυφαίων μουσικών, είχαν παρουσιαστεί σε πολλά μέρη της Ελλάδος, αλλά και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Είχε τιμηθεί με ποικίλες διακρίσεις για τη συμβολή του στην Παιδεία και την Επιστήμη.
Πηγές:
Στην τάξη με τον Γραμματικάκη: “Σας ευχαριστώ που ήρθατε να με δείτε”, της Τζίνας Δαβιλά – iporta.gr
