«Φύγε» από αυτά που με σθένος υπερασπίζεσαι ότι ξέρεις και θα δεις ότι η περιφερειακή σου όραση θα πιάνει πιο καλά τις λεπτομέρειες.
Της Βαλεντίνας Παπαδάκη, Ψυχολόγου, M.Sc.
Ήθελα να γράψω από καιρό γι’ αυτά που θα διαβάσεις, αλλά το τραμ έφευγε νωρίς στις 8:45 και έπρεπε να είμαστε έτοιμοι για το μάθημα από τις 7:30. Μετά πρωινό, ίσως και κάποιες ασκήσεις που δεν είχα κάνει την προηγουμένη, γιατί ήθελα να πάω για μπύρα με την φίλη μου την Ελβετίδα, τον μουσικαρά Ισπανό, τον τσάκαλο Πορτογάλο και την εφηβοενήλικη Νεοϋορκέζα-μεγαλωμένη στο Iσραήλ-με μάνα από τη Ρωσία- συμμαθήτρια! Όλοι σε εκείνο το summer school. Να γνωρίσουν μια άλλη γλώσσα, να μιλήσουν τα τσέχικα, να ταξιδέψουν, να βγουν έξω από τα πολιτισμικά κουτιά τους. Να έρθουν από όλα τα σημεία του ορίζοντα. Να μάθουν, να ξεμάθουν, να ακούσουν και να πουν κάτι.
Και στην ερώτηση «γιατί εσύ εδώ;», οι ώμοι ανασηκώνονται υπονοώντας, «γιατί όχι;». «Αυτό είναι», έλεγα. Όλοι. Κι εγώ μαζί, νέοπας. Και ήρθε η πρώτη μέρα. Όλα καινούργια και αναρωτιέσαι.. Πόσο σημαντικό είναι να πεις έστω κάνα δυο φορές στη ζωή σου «ΔΕΝ ΞΕΡΩ», αυτό δεν το ξέρω, δεν το έχω μάθει, δεν ήθελα να το μάθω, Δεν ΤΟ ξέρω, να γνέψεις την απορία με τα φρύδια σου και να σουφρώσεις το στόμα, έστω!
Αλλά… Θέλω να
Τρέχεις να αποδείξεις συνήθως ότι ο ελέφαντας είναι ένα μεγάλο θηλαστικό με προβοσκίδα και ξεχωρίζει για τους μεγάλους του χαυλιόδοντες. Και όταν τελικά το κάνεις, μετά καταριέσαι που έχασες τον χρόνο σου, γιατί η ρουτίνα και οι «άλλοι» σου έφεραν -όλα- τα δεινά της ζωής σου. Νιώθεις ντροπή, μήπως και στην ανάλογη περίσταση δεν έχεις την ανάλογη απάντηση. Μήπως και χαρακτηριστείς λίγος, που οι άλλοι θα ξέρουν αυτό που εσύ δεν. Και καταπλακώνεσαι. Και κρύβεσαι. Και αυτό είναι η πιο μεγάλη ρουφήχτρα. Και περνάει ο χρόνος και δεν καταλαβαίνεις ότι αυτό είναι πιο κολλητικό και από συνάχι. Το έχεις κολλήσει και το μεταδίδεις. Στα παιδιά σου, στον σκύλο σου, στο σώμα σου που πονάει και πρήζεται, αλλά δεν ξέρεις γιατί.
Και γίνεσαι πιο ευάλωτος στις φοβίες σου και φτιάχνεις τοίχους ασφαλείας από ανθρώπους και κινδύνους και κλείνεσαι πάλι. Και αρνιέσαι να βγεις γιατί για ν’ αλαφρώσεις απ’ το μέσα σου, σου έχεις πει ότι το νέο και το απρόβλεπτο θα σε φοβίζει.
Και ξέρεις ποιο είναι το πιο καλό απ’ όλα; Αυτό το τραμ έρχεται και φεύγει τις καθημερινές κάθε πέντε λεπτά και τα Σαββατοκύριακα κάθε 15′. Και αν δεν έχεις τραμ εκεί που μένεις και αν οι συγκοινωνίες είναι για τον απερίγραπτο, πήγαινε με τα πόδια. Να μυρίσεις αέρα…. Πάντα υπάρχει χρόνος, ακόμα και αν το «πάντα» θα σου πω πως κάποτε, είναι παγίδα στη σκέψη.
Έχεις καταλάβει πόσο λυτρωτικό είναι το «Δεν ξέρω»; Και ξέρεις τι ωραίο είναι το «τερμάτισα»; Το «μέχρι εδώ καλά»; Το «και από ‘δω και πέρα τι κάνω»; Δεν ξέρω….!
Στο ίδιο τραμ, κάθε μέρα, ίσως και πιο νωρίς από μας, ένα ζευγάρι Άγγλων γύρω στα 75-80. Ήθελαν να κάνουν τις διακοπές τους μαθαίνοντας. Και ας είχαν ασπρίσει. Ήταν ο 2ος χρόνος τους στα καλοκαιρινά μαθήματα. Όλα τα καπέλα τούς βγάλαμε και οι ταμπέλες του ηλικιωμένου και ανήμπορου, έπαιρναν φωτιά κάθε φορά που έπιαναν τα backpack να πάνε για μάθημα. Κάθε φορά που έβγαιναν από την αίθουσα έχοντας κάτι νέο στα τετράδιά τους για την επόμενη μέρα. Μην μου λες πως άργησες να το κάνεις, μην μου λες «έπρεπε τότε…».
Ήταν δεν ήταν 9 παρά και άμα περίμενες στη στάση σκυφτός για τα 5″ που έμεναν πριν έρθει το επόμενο, επειδή νύσταζες από τη χθεσινή κραιπάλη, ερχόταν ο J. Τον αναγνώριζες τον βηματισμό του. Ήταν χαρακτηριστικός, γρήγορος, κατά τα το ήμισυ έντονος. Ίσως ήταν και το πρόσθετο μέλος στο δεξί του πόδι. Πιο πάνω έβλεπες τη βέρα στο χέρι και ακόμα πιο πάνω το χαμόγελο κάτω από τα στρογγυλά γυαλιά του. Είχε αφήσει τη γυναίκα σε άλλο summer school! «Δε μπορείς να δουλεύεις σε … τσέχικη εταιρεία χωρίς να μιλάς τα τσέχικα. Και τη μπύρα; Πού θα πιω καλύτερη»; Είναι η γεύση της μπύρας, αλλά είναι και αυτή η γεύση τού να σηκώνεσαι και να λες δεν τα έχω δει ακόμα όλα. Δεν φαντάζεσαι πόσα μπορείς να κάνεις σε 10’, πριν πιάσεις το επόμενο τραμ…
«Φύγε» από αυτά που με σθένος υπερασπίζεσαι ότι ξέρεις και θα δεις ότι η περιφερειακή σου όραση θα πιάνει πιο καλά τις λεπτομέρειες. Θα τους παρατηρείς τους ανθρώπους. Θα νοιάζεσαι να τους γνωρίσεις πιο βαθιά, γιατί θα καταλάβεις πως την ίδια στιγμή θέλεις να σε ξαναμάθεις. Και θέλει παρατήρηση το πράγμα.
Χάρηκα. Χάρηκα που στα καθημερινά συνάντησα αυτά που γράφανε τα βιβλία μου. Χάρηκα που αυτά που συζητάω με τους ανθρώπους, τα έβλεπα έξω από κλειστές πόρτες. Και δεν ήταν μια κοινωνία ευλογημένων και πεφωτισμένων αυτή. Ο καθένας είχε τα δικά του. Αλλά αυτά θα σου τα πω άλλη ώρα, αν πάρω έγκριση. Είναι και το απόρρητο, μη νομίζεις..
Και το τραμ έρχεται ξανά σε λίγο και το εισιτήριο δεν κάνει ακριβά. Μην τους ακούς. O άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος για αλλαγές. Αυτό σου έχουν μάθει. Δεν είναι έτσι. Και έχει πολλούς προορισμούς. Και δεν χρειάζεται να τους ξέρεις πάντα. Και αν δεν σου κάνει, επειδή το δοκίμασες και δεν σου πήγε, κάνε ένα βήμα πάλι πίσω. Δεν έγινε και τίποτα. Και δεν χρειάζεται κάθε φορά να πας μακριά. Πες απλά ΔΕΝ ΞΕΡΩ. Πες.. «Μπορεί» ή «Μπορεί;» και αναρωτήσου. Έχεις κάνει τη μισή δουλειά τότε. Βάλε μια κενή θέση δίπλα από αυτά που θεωρείς δεδομένα, κάτι καινούργιο θα «κάτσει».
Ψάχνω χρόνια υλικό να προσαρμόζω στη δουλειά μου με τους ανθρώπους. Πολλοί από αυτούς νέοι και έφηβοι. Αν, ανάμεσα σε όλους, μπορούν να το διαβάσουν αυτό και τα «παιδιά» μου, θα νιώθω ότι κάτι παραπάνω έκανα. Δώστε στον εαυτό σας ευκαιρίες. Κλείστε τα αυτιά σας σε γενικεύσεις και καταστροφολογίες, αν κάτι δεν το δείτε με τα μάτια σας. Κάντε τις φοβίες ευκαιρίες και τα άγχη τεχνικές για να αναπνέετε καλύτερα. Ξέρω, δεν είναι εύκολο. Αυτό το ξέρω.
Θα επανέλθω, όμως. Κι εσύ το ίδιο!
