Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ενεργητικής ακρόασης; Ποιος είναι καλός ακροατής και τι είναι καλό να αποφεύγουμε;
Της Ελένης Κανδυλάκη, Ψυχολόγου, M.Sc. – Υπεύθυνης Γραφείου Συμβουλευτικής
Καλός ακροατής είναι εκείνος ο οποίος:
- Διαβεβαιώνει τον ομιλητή του ότι τον ακούει και τον καταλαβαίνει, έστω και αν δεν συμφωνεί πλήρως.
- Αποφεύγει να κάνει βιαστικές κρίσεις, πριν τελειώσει να μιλάει ο ομιλητής. Δεν διακόπτει.
- Προσπαθεί συνειδητά να απελευθερωθεί από τις αντιρρήσεις, πεποιθήσεις και προκαταλήψεις του και προσπαθεί να ακούσει και να αντιληφθεί ακριβώς τι λέει ο άλλος εκείνη τη στιγμή.
- Ακούει και προσπαθεί να κατανοήσει. Αναζητά και συγκρατεί τις κεντρικές σκέψεις και τα βασικά σημεία της ομιλίας. Για παράδειγμα, εάν ο ομιλητής περιγράφει τους λόγους για τους οποίους δεν κατάφερε να κάνει κάτι, καθυστέρησε να επιστρέψει από κάπου, ήταν σκυθρωπός, κ.τ.λ. … ακούει προσεκτικά κάθε ξεχωριστό λόγο.
- Αποφεύγει τις γενικεύσεις: «πάντα έτσι φέρεσαι», «ποτέ δεν καταλαβαίνεις τον άλλο», «δεν πρόκειται να συνεννοηθούμε ποτέ, …».
- Αποφεύγει την άσκηση κριτικής, υποθέσεων, ανάλυσης κινήτρων και αυθαίρετων συμπερασμάτων, όπως: «μόνο ο εαυτός σου σε νοιάζει», «είμαι σίγουρη-ος ότι αυτό το είπες, γιατί πιστεύεις πως…», ή «γιατί δε συμπαθείς τον/την…», ή «είσαι προκατειλημμένος-η με…», «είσαι αφελής και σε κάνουν ό,τι θέλουν», κ.τ.λ.
- Ζητά διευκρινίσεις στα δύσκολα σημεία και παραφράζει τι λέει ο ομιλητής. Δείχνει στον ομιλητή ότι τον καταλαβαίνει και του επιτρέπει να διευκρινίσει τι του είναι ασαφές. Για παράδειγμα, λέει: «Αν κατάλαβα καλά, ο βασικός λόγος που συνέβη αυτό είναι οι …..». Άλλες ενδεικτικές προτάσεις παράφρασης και καλής ακρόασης είναι:
«Αν σε καταλαβαίνω καλά, εννοείς…».
«Αν καταλαβαίνω καλά, αισθάνεσαι ότι είμαστε αυστηροί μαζί σου, όταν…».
«Αυτό που άκουσα να λες είναι…».
«Λοιπόν, είπες ότι…».
Κάνει αναφορά στα συναισθήματα για να νιώθει ο συνομιλητής μας ότι τον καταλαβαίνουμε:
«Καταλαβαίνω ότι…
… είσαι ενθουσιασμένος-η (λυπημένος-η, ευτυχισμένος-η, θυμωμένος-η, κ.τ.λ.) με αυτό
…και θέλεις να γίνει κάτι για αυτό
…και ένιωσες αδικημένος-η με αυτό….
…θύμωσες».
- Ενθαρρύνει την επικοινωνία!«Πες μου και άλλα», «Τι έγινε μετά;», «Μπράβο!», «Πες τα, Χρυσόστομε!» …
- Προσέχει τη γλώσσα του σώματος. Προσπαθεί να είναι ήρεμος κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Αποφεύγει έντονες, νευρικές κινήσεις και ιδιαίτερα «δεικτικές» χειρονομίες. Αντιθέτως, στρέφεται προς τον ομιλητή, χαμογελά, δείχνει ενδιαφέρον ή κάνει θετικά νεύματα, όταν αρμόζει η περίσταση. Κουνά καταφατικά το κεφάλι του και κάνει σύντομα σχόλια όπως «ναι», «πράγματι», «έτσι είναι»…
- Επιλέγει να συζητήσει μια άλλη στιγμή, όταν θα είναι ήρεμος και θα έχει χρόνο να διαθέσει, ειδικά στις περιπτώσεις έντονου εκνευρισμού ή πίεσης χρόνου.
- …και το πιο σημαντικό από όλα στην επικοινωνία: ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΒΛΕΜΑΤΙΚΗ ΕΠΑΦΗ και δείχνει στον ομιλητή ότι τον ακούει με προσοχή.
Τα αντίθετα της ενεργητικής ακρόασης είναι οι «προτρέχουσες» ερωτήσεις και τα βιαστικά συμπεράσματα, πριν ολοκληρώσει ο συνομιλητής μας:
«Δε νομίζεις ότι…», «Καλά, δε βλέπεις ότι…», «Σου τα έλεγα εγώ…», «Δε θα συμφωνήσεις…», «Αποφάσισα (εγώ) να κάνουμε αυτό (για εμάς)…».
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΑΠΟΦΥΓΗ
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ … ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
